ျမန္မာ ႏ်ဴကလီးယားအေရး စံုစမ္းေပးဖို႔ အေမရိကန္ အမတ္ ေတာင္းဆို

By ေဒၚခင္မ်ဳိးသက္ အဂၤါ, 08 ဇြန္ 2010
ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ႏ်ဴကလီးယားလက္နက္ ထုတ္လုပ္ဖုိ႔ ေျမာက္ကုိရီးယားနဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေနတယ္ဆိုတဲ့ ေျပာၾကားခ်က္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး စုံစမ္းစစ္ေဆးဖုိ႔ အေမရိကန္ အထက္လႊတ္ေတာ္ ႏုိင္ငံျခား ဆက္ဆံေရး ေကာ္မတီ အေရွ႕အာရွနဲ႔ ပစိဖိတ္ေရးရာ ဆပ ္ေကာ္မတီ ဥကၠ႒ ဂ်င္မ္၀က္ဘ္ (Jim Webb) က အေမရိကန္ ႏုိင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီးကို မေန႔တုန္းက ေတာင္းဆုိလုိက္ပါတယ္။ တခ်ိန္တည္းမွာပဲ လက္ရွိ ထုိင္းႏုိင္ငံဆုိင္ရာ အေမရိကန္ သံအမတ္ အဲရစ္ ဂၽြန္ (Eric John) ကို အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ ျမန္မာႏုိင္ငံ ဆုိင္ရာ အထူးကုိယ္စားလွယ္ အျဖစ္ ခန္႔အပ္ဖို႔လည္း သူက ပန္ၾကားခဲ့ပါတယ္။ အျပည့္အစုံကို ေဒၚခင္မ်ဳိးသက္က တင္ျပေပးထားပါတယ္။

အမတ္ ဂ်င္မ္၀က္ဘ္ဟာ ၿပီးခဲ့တဲ့ သီတင္းပတ္ထဲမွာ သူ႔ရဲ႕ အာရွခရီးစဥ္အျဖစ္ ေျမာက္ကုိရီးယား၊ ထုိင္းနဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံေတြကို သြားေရာက္ ဖို႔ စီစဥ္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဂၤါေန႔မွာေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ မသြားေရာက္ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ကိစၥ အပါအ၀င္ သူ႔ခရီးစဥ္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အေမရိကန္ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ဟီလာရီ ကလင္တန္ (Hillary Clinton) ကို စာေရးသား ေပးပုိ႔ခဲ့ၿပီး အခုလို ေတာင္းဆုိခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ မစၥတာ၀က္ဘ္က သူ႔ရဲ႕ ျမန္မာႏုိင္ငံ သြားေရာက္မယ့္ကိစၥ ေရႊ႕ဆုိင္းခဲ့တာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ၿပီးခဲ့တဲ့ ၾကာသပေတးေန႔မွာ အခုလို ေျပာဆုိခဲ့ပါတယ္။

“ဒီအေၾကာင္းအရာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဘယ္ေလာက္ ခုိင္လုံမႈ ရွိသလဲဆိုတာ က်ေနာ္ မသိပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ တခ်ိန္တည္းမွာပဲ ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ ေျမာက္ကိုရီးယားနဲ႔ ပါ၀င္ ပတ္သက္မႈေတြ ရွိေနတယ္၊ အထူးသျဖင့္ ႏ်ဴကလီးယား အစီအစဥ္ အလားအလာနဲ႔ ဆက္ႏြယ္မႈ ရွိေနတယ္ ဆိုတဲ့ စြပ္စြဲခ်က္ ၂ ရပ္မွာ စုံစမ္း ေျဖရွင္းေပးရမယ့္ အခ်က္အလက္ေတြ အလုံအေလာက္ ရွိေနတာမုိ႔ အခုေနခါမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံကို သြားဖုိ႔ က်ေနာ့္အေန နဲ႔ မသင့္ေတာ္ပါဘူး။”

ကုလသမဂၢ လုံၿခဳံေရးေကာင္စီရဲ႕ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ ၁၈၇၄ ကို ခ်ဳိးေဖာက္ၿပီး ေျမာက္ကိုရီးယားဆီက သံသယျဖစ္ဖြယ္ လက္နက္ပစၥည္း ေတြကုိ ျမန္မာႏုိင္ငံက ရယူခဲ့တယ္ ဆုိတဲ့ ေမလပိုင္း ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ သြားေရာက္ခဲ့တဲ့ အေမရိကန္ လက္ေထာက္ ႏုိင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီး မစၥတာ ကာ့တ္ ကမ့္ပ္ဘဲလ္ (Mr. Kurt Campbell) ရဲ႕ ေျပာၾကားခ်က္ေတြနဲ႔ အတူ ထြက္ေပၚလာတဲ့ သတင္းေတြဟာ အခုထိ ခုိင္လုံတဲ့ အေထာက္အထားနဲ႔ ရွင္းလင္းတာမ်ဳိး မေတြ႕ရေသးတဲ့အတြက္ ရွင္းလင္းေပးဖို႔ မစၥတာ၀က္ဘ္က ေတာင္းဆုိခဲ့တာပါ။

ဒါ့အျပင္ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္မွာ အရာရွိအျဖစ္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့တဲ့ ဗိုလ္မႉးစုိင္းသိန္း၀င္း တင္ျပတဲ့ အေထာက္အထားေတြ၊ ေနာက္ IAEA ႏုိင္ငံတကာ အဏုျမဴစြမ္းအင္ အဖြဲ႕မွာ စစ္ေဆးေရးမႉးအျဖစ္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့သူ ေရာဘတ္ ကယ္လီ (Robert Kelley) ရဲ႕ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ အရပ္ဘက္သုံး အဏုျမဴစြမ္းအင္ ထုတ္လုပ္ဖို႔ လုပ္ေနတယ္ ဆုိတာဟာ ယုံၾကည္ရ ခက္တယ္ဆုိတဲ့ သုံးသပ္ခ်က္ေတြနဲ႔ တင္ျပခ်က္ေတြကုိလည္း စုံစမ္းစစ္ေဆးေပးဖုိ႔ မစၥတာ ၀က္ဘ္က စာေရး ေတာင္းဆုိတာပါ။

ဒီေတာင္းဆုိခ်က္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး တုံ႔ျပန္ဖုိ႔ ရွိတဲ့အျပင္ ဒီကိစၥကို ေသေသခ်ာခ်ာေစာင့္ၾကည့္ေနတယ္လို႔ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံျခားေရး
၀န္ၾကီး ဌာန ေျပာခြင့္ရ ပီ.ေဂ် ခေရာ္လီ (P.J Crowley) က အဂၤါေန႔မွာ ေျပာပါတယ္။

“အဲဒီကိစၥကို က်ေနာ္တို႔ နီးနီးကပ္ကပ္ ေစာင့္ၾကည့္ေနပါတယ္။ ျမန္မာအစိုးရနဲ႔လည္း စကားေျပာေနၿပီး ၁၈၇၄ က စၿပီး တျခားဆုံး ျဖတ္ခ်က္ေတြကို လုိက္နာရမယ့္ ႏုိင္ငံတကာ တာ၀န္ ၀တၱရားေတြ ရွိတယ္ဆုိတာကိုလည္း ျမန္မာစစ္အစိုးရကို အသိေပးထားပါတယ္။”

ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ ႏ်ဴကလီးယားလက္နက္ ပုိင္ဆုိင္ႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားေနတယ္ဆိုတဲ့ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြကုိ IAEA ႏုိင္ငံတကာ အဏုျမဴစြမ္းအင္ ေအဂ်င္စီကလည္း သုံးသပ္ေနၿပီလုိ႔ တနလၤာေန႔က IAEA အႀကီးအကဲ မစၥတာ ယုကိယ အာမန္ႏုိ (Yukiya Amano) က ေျပာပါတယ္။

အထက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ ဂ်င္မ္၀က္ဘ္ရဲ႕စာကို ဖတ္႐ႈရတဲ့ အေမရိကန္ အေျခစုိက္ ျမန္မာ့အေရး ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ USCB အဖြဲ႕ တာ၀န္ခံ ဦးေအာင္ဒင္ကေတာ့ ဒီစာအရ ျမန္မာနဲ႔ ေျမာက္ကုိရီးယား ႏ်ဴကလီးယားဆုိင္ရာ ဆက္ႏြယ္မႈေတြ ရွိေနတယ္ ဆုိတာကို မစၥတာ၀က္ဘ္က မယုံၾကည္ေၾကာင္း ျပသေနတယ္လို႔ ဆုိပါတယ္။

“ဆီနိတ္တာ၀က္ဘ္က ျမန္မာကို မ်က္ႏွာသာ ေပးခ်င္တဲ့လူ။ အခု မလႊဲမေရွာင္သာလုိ႔ ေျမာက္ကုိရီးယားနဲ႔ ျမန္မာစစ္အစိုးရရဲဲ႕ ပတ္သက္မႈ ေတြ၊ အဏုျမဴလက္နက္ ထုတ္လုပ္မႈနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အႀကံအစည္ေတြ လူသိရွင္ၾကား ေပၚထြက္လာလို႔လည္း သူက ျမန္မာႏုိင္ငံ ခရီးစဥ္ ကုိ ဖ်က္လုိက္ရတာကိုး။ အခုလည္း ဒီကိစၥ အျမန္ဆုံး ေျဖရွင္းမွ ႏွစ္ႏုိင္ငံ ဆက္ဆံေရး ဆက္ၿပီး ေျဖာင့္တန္းမယ္ေပါ့ဗ်ာ။ အဲဒီလိုမ်ဳိး သူ မသြားလုိက္ရတဲ့ ကိစၥအေပၚမွာ မခ်င့္မရဲ ျဖစ္သလုိ တဘက္မွာလည္း အစီရင္ခံစာေတြ၊ ေျမာက္ကုိရီးယားနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အဏုျမဴလက္ နက္ ထုတ္လုပ္ဖုိ႔ ႀကိဳးစားမႈေတြ အေပၚမွာ သူ႔အေနနဲ႔ မယုံၾကည္မႈေတြကို ဒီစာမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။”

ျမန္မာႏုိင္ငံအတြက္ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္မွာ အေမရိကန္ အစုိးရ ထုတ္ျပန္ခဲ့တဲ့ Tom Lantos Jade ဥပေဒအရ ျမန္မာႏုိင္ငံဆုိင္ရာ အထူးမူ၀ါဒ ညႇိႏႈိင္းသူ တဦးကို ခန္႔အပ္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီးဌာနက လက္ရွိ အစိုးရအဖြဲ႕ အတြင္းက ပုဂၢိဳလ္ေတြအျပင္ ျပင္ပပုဂၢိဳလ္ေတြ အပါအ၀င္ ၆ ဦးကို ေရြးခ်ယ္ခဲ့ၿပီး သမၼတ အိမ္ျဖဴေတာ္ကို တင္သြင္းခဲ့တာမုိ႔ အခု စိစစ္ ေရြးခ်ယ္ေနတဲ့အျပင္ အထက္ လႊတ္ေတာ္ ကို တရား၀င္ အမည္စာရင္း တင္သြင္းဖို႔ ရွိတယ္လို႔လည္း ဦးေအာင္ဒင္က ေျပာပါတယ္။

အထက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ ဂ်င္မ္၀က္ဘ္ကေတာ့ လက္ရွိ ထုိင္းႏုိင္ငံဆုိင္ရာ အေမရိကန္ သံအမတ္ အဲရစ္ ဂၽြန္ကုိ ခန္႔အပ္ဖုိ႔အတြက္ အႀကံျပဳ ပါတယ္။ ဒီအႀကံျပဳခ်က္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး မစၥတာဂၽြန္ဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံအတြက္ သင့္ေတာ္တဲ့သူ တဦးအျဖစ္ မယုံၾကည္ဘူးလုိ႔ ဦးေအာင္ဒင္က ေျပာပါတယ္။

“သံအမတ္ႀကီး အဲရစ္ ဂၽြန္က သမၼတဘုရွ္လက္ထက္ ၂၀၀၆၊ ၂၀၀၇ မွာ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံျခားေရးဌာနမွာပဲ ဒုတိယ လက္ေထာက္ ႏုိင္ငံ ျခားေရး ၀န္ႀကီး တာ၀န္ ထမ္းေဆာင္ခဲ့ပါတယ္။ သူ႕လက္ထက္မွာပဲ အေမရိကန္ အစိုးရက ျမန္မာႏုိင္ငံ အေရးကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ကုလ သမဂၢ လုံၿခဳံေရးေကာင္စီက ေျဖရွင္းဖုိ႔ ေတာင္းဆုိမယ္ ဆုိတာမ်ဳိး စႀကိဳးစားခဲ့တာပဲ။ အဲဒီကာလကေတာ့ သမၼတဘုရွ္ အစိုးရကုိယ္ တုိင္က ျမန္မာႏုိင္ငံ အေရးကိစၥကုိ အင္မတန္မွ စိတ္၀င္တစား လႈပ္ရွားတဲ့ အခါၾကေတာ့ သူလည္း သမၼတဘုရွ္ရဲ႕ လက္ေအာက္ခံ ၀န္ထမ္း တေယာက္ အေနနဲ႔ တတပ္တအား ပါ၀င္ခဲ့တာပါ။ အဲဒီကာလေတြက သူ႔ရဲ႕အခန္းက႑၊ သူ႔ရဲ႕ ပါ၀င္မႈေတြက အားရစရာလည္း ရွိပါတယ္။

“ထုိင္းႏုိင္ငံမွာ သူေရာက္ေနတဲ့ ၂၀၀၈ ကစၿပီး အခုထိဆုိရင္ ၃ ႏွစ္နီးပါး ရွိေနၿပီ။ အဲဒီမွာ သူ ထုိင္းမွာ အေျခစုိက္တဲ့ ျမန္မာ့ဒီမုိကေရစီေရး လႈပ္ရွားသူေတြနဲ႔ ေတြ႕ဆုံတာ ရွိတယ္လို႔ တခါမွ က်ေနာ္ မၾကားခဲ့ဖူးဘူး။ အဲဒီလိုပဲ ထုိင္းႏုိင္ငံ အေျခစိုက္တဲ့ ျမန္မာ့ဒီမုိကေရစီ အင္အားစုမ်ားနဲ႔ ရင္းႏွီးမႈတို႔၊ ေလ့လာစုံစမ္းမႈတုိ႔၊ စိတ္၀င္စားမႈတို႔ မျပတာကို က်ေနာ္တို႔ ၾကားသိရတယ္။ အဲေတာ့ ဒီဘက္ပုိင္း သမၼတ အုိဘားမား ႏုိင္ငံေတာ္အာဏာ ယူၿပီးတဲ့အခ်ိန္မွာ သူ႔ရဲ႕ ျမန္မာႏုိင္ငံေရးဆုိင္ရာ စိတ္၀င္စားမႈေတြက သိပ္ၿပီးေတာ့ အားရေလာက္စရာ မရွိဘူးလုိ႔ က်ေနာ္တုိ႔ ျမင္ပါတယ္။”

ျမန္မာႏုိင္ငံ အေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ကုိင္တြယ္မယ့္ အထူးကုိယ္စားလွယ္ အျဖစ္ EU ဥေရာပ သမဂၢက မစၥတာ ပီယာ႐ုိ ဖက္ဆီႏုိ (Piero Fassino) ကို ခန္႔အပ္ခဲ့ၿပီး ကုလသမဂၢက မစၥတာ အီဘရာဟင္မ္ ဂမ္ဘာရီ (Ibrahim Gambari) ေနာက္ပုိင္း မစၥတာ ဗီေဂ်း နမ္ဘီးယား (Vijay Nambiar) ကို ယာယီတာ၀န္ ေပးထားေပမဲ့ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံကေတာ့ အခုထိ ေရြးခ်ယ္ ခန္႔အပ္တာမ်ဳိး မလုပ္ေသးပါဘူး။
http://www1.voanews.com/burmese/news/burma/myanmar-nuclear-jim-webb-95920829.html