မမုိးျဖဴ
19 ေအာက္တိုဘာ 2010
ျမန္မာႏုိင္ငံထဲက သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ဟာ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ကထက္ ပုိဆုိးၿပီး အဆင့္ ၃ ဆင့္ကို နိမ့္က်သြားတယ္လို႔ ျပင္သစ္အေျခစုိက္ နယ္စည္းမျခား သတင္းသမားမ်ားအဖြဲ႕ (RSF) က ေျပာလုိက္ပါတယ္။ RSF ရဲ႕ သတင္းလြတ္လပ္မႈမရွိတဲ့ ႏုိင္ငံမ်ား စာရင္းမွာ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္က ၁၇၁ ႏုိင္ငံေျမာက္မွာ ရွိတဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ ၂၀၁၀ စာရင္းမွာ ၁၇၄ ႏုိင္ငံကို က်သြားပါတယ္။ ဘယ္လုိေၾကာင့္ အခုလို က်ဆင္းသြားရတာပါလဲ၊ ဘယ္လိုအေျခအေနမွာ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ေတြ ဆုံး႐ႈံးေနရသလဲ ဆုိတာကိုေတာ့ ဆက္သြယ္ေမးျမန္းထားတဲ့ မမုိးျဖဴက တင္ျပေပးထားပါတယ္။
ကမၻာမွာရွိတဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ ဘယ္ေလာက္ရွိသလဲ ဆိုတာကို အကဲျဖတ္တဲ့ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ဆိုင္ရာ အဆင့္ အၫႊန္းစာတမ္းမွာ နယ္စည္းမျခား သတင္းသမားမ်ားအဖြဲ႕က ၂၀၁၀ ခုႏွစ္အတြက္ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ အဆင့္ဟာ ၂၀၀၉ ႏွစ္ထက္ ၃ ဆင့္ က်ဆင္းသြားတယ္လို႔ သုံးသပ္လိုက္ပါတယ္။
မႏွစ္က သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ နည္းပါးတဲ့ ေအာက္ဆုံးပိုင္းအဆင့္ ႏိုင္ငံေတြထဲမွာ နံပါတ္ ၁၇၁ စြဲခဲ့တဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ ဒီႏွစ္ ၂၀၁၀ ခုနွစ္မွာေတာ့ အဆင့္ ၁၇၄ ကို က်ဆင္းသြားခဲ့တာ ေတြ႕ရပါတယ္။ ဒီႏွစ္ အၫႊန္းအရ ႏိုင္ငံ ၁၇၈ ႏုိင္ငံအနက္ ျမန္မာႏိုင္ငံက နံပါတ္ ၁၇၄ စြဲတာေၾကာင့္ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ အနည္းဆုံး ၅ ႏုိင္ငံထဲမွာ ပါ၀င္ၿပီး သူ႕ေအာက္မွာ ေျမာက္ကိုရီးယားနဲ႕ အီရန္ အပါအ၀င္ ၄ ႏိုင္ငံေလာက္သာ က်န္ပါေတာ့တယ္။
တႏွစ္အတြင္း သတင္းလြပ္လပ္ခြင့္ဆိုင္ရာ အဆင့္ ၃ ဆင့္ေလာက္ က်ဆင္းသြားခဲ့ရတဲ့ အေၾကာင္းရင္းနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ျပင္သစ္အေျခစိုက္ နယ္စည္းမျခား သတင္းသမားအဖြဲ႕ရဲ႕ အာရွဌာန အႀကီးအကဲ ဗင္းဆင့္ ဘုိစဲလ္ (Vincent Bosssel) က အခ်က္ ၃ ခ်က္ကို အခုလို ရွင္းျပခဲ့ပါတယ္။
“၂၀၁၀ ခုႏွစ္မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ ၃ ဆင့္က်သြားတာ အဓိကအားျဖင္႔ အခ်က္ ၃ ခုေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ ပထမ အခ်က္က သတင္းေတြကို စိစစ္ ထိန္းခ်ဳပ္တဲ့အဖြဲ႕က ထိန္းခ်ဳပ္မႈေတြကို ပိုလုပ္လာတယ္။ ဒုတိယ အခ်က္က ႏုိင္ငံတကာ သတင္းမီဒီယာေတြကို သူ႕တိုင္းျပည္ထဲကို ၀င္ၿပီး ပြင့္လင္းျမင္သာတဲ့ သတင္းမီဒီယာျဖစ္ေအာင္ အလုပ္လုပ္ခြင့္ မေပးဘူး။ ဥပမာ ၿပီးခဲ့တဲ့အပတ္က အစိုးရရဲ႕ သတင္းစာ ရွင္းလင္းပြဲမွာ မၾကာခင္ က်င္းပမယ့္ ေရြးေကာက္ပြဲကို ႏုိင္ငံတကာ သတင္းမီဒီယာေတြ လာစရာမလိုဘူးလို႔ ေျပာလိုက္တယ္။ တတိယ အခ်က္ကေတာ့ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ က်သြားရတဲ့ အဓိက အက်ဆံုး အေၾကာင္းရင္းလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ အင္တာနက္ ဘေလာ့ဂ္ဂါေတြ အပါအ၀င္ သတင္းသမားေတြကို ဖမ္းဆီး အက်ဥ္းခ်ေနတာဟာ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္ထဲမွာ အင္မတန ဆိုးရြားလာေနလို႔ပါ။”
ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ စစ္အစိုးရ အာဏာသိမ္းၿပီးေနာက္ အႏွစ္ ၂၀ အတြင္း ေရြးေကာက္ပြဲတခု ျပန္လုပ္ဖို႔ ရက္သတၱ ၃ ပတ္ေလာက္ပဲ လိုေတာ့တဲ့ အခ်ိန္မွာ ေရြးေကာက္ပြဲတခုရဲ႕ မွ်တ မွန္ကန္မႈကို သုံးသပ္ရာမွာ အဓိက အခ်က္တခုျဖစ္တဲ့ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အေရးတႀကီး ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲသင့္တဲ့ အခ်က္ေတြကို သူက ဆက္ၿပီး ေထာက္ျပပါတယ္။
“ပထမဆုံး လုပ္သင့္တာက ယုတၱိကင္းမဲ့ၿပီး ေခတ္ေနာက္က်ေနတဲ့ သတင္းစိစစ္ ထိန္းခ်ဳပ္တဲ့ လုပ္နည္းလုပ္ဟန္ေတြကို ရပ္ၿပီး ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲရပါမယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ ပုဂၢလိက သတင္းမီဒီယာ နယ္ပယ္ဟာ အေတြ႕အႀကဳံရွိၿပီး အရည္အခ်င္း ပိုရွိလာေပမဲ့ သတင္းသမားေတြမွာ သတင္းအခ်က္အလက္ အေသးစိတ္ေတြသာမက ကာတြန္းေတြကိုပါ စာေပစိစစ္ေရးကို တင္ေနရတာေၾကာင့္ လြတ္လပ္ခြင့္ မရွိပါဘူး။
“ဒုတိယ အေရးႀကီးတဲ့ အခ်က္က သတင္းသမားေတြကို ေထာင္ေတြထဲက အျမန္ဆုံး ျပန္လႊတ္ေပးဖို႔ပါ။ ျမန္မာႏုိင္ငံက သတင္းသမားေတြဟာ အံ႕အားသင့္စရာ ေကာင္းေလာက္ေအာင္ ႏွစ္ရွည္လမ်ား ေထာင္ဒဏ္ေတြ ခ်ခံေနၾကရပါတယ္။ သူတုိ႔ကို ခ်က္ခ်င္း လႊတ္ေပးဖို႕ပါ။ ေနာက္ အေရးအႀကီးဆုံး အခ်က္ကေတာ့ ဘီဘီစီ၊ ဗြီအုိေအ၊ ဒီဗြီဘီ အပါအ၀င္ ႏုိင္ငံတကာ သတင္းသမားေတြကို ျမန္မာႏုိင္ငံထဲ၀င္ၿပီး အလုပ္လုပ္ခြင့္ ေပးဖို႔ပါ။ အခုလို ေရြးေကာက္ပြဲ နီးကပ္တဲ့ ကာလမွာ ကမၻာက လက္ခံယုံၾကည္ႏုိင္ေလာက္တဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲတခု ျဖစ္ဖို႔ဆိုရင္ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ ရွိလာေအာင္ သတင္းမီဒီယာကို ျပဳျပင္ဖို႔ လိုတာေပါ့ဗ်ာ။”
ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ႏုိ၀င္ဘာ ၇ ရက္ေန႔ ျပဳလုပ္မယ့္ ေရြးေကာက္ပြဲ နီးကပ္လာတာနဲ႕အမွ် ကမၻာက လက္ခံ ယုံၾကည္ေလာက္တဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲတခု ျဖစ္ဖို႔ ေ၀ဖန္ အႀကံေပးသံေတြ ပိုၾကားလာရတဲ့ အခုသီတင္းပတ္ေတြ အတြင္းမွာပဲ လြန္ခဲ့တဲ့ ၂ ရက္ကေတာ့ ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္က ေနျပည္ေတာ္မွာ ျပဳလုပ္တဲ့ သတင္းစာ ရွင္းလင္းပြဲမွာ ႏိုင္ငံတကာ သတင္းမီဒီယာလာဖို႔ မလိုအပ္ဘူးလို႔ အတိအလင္း ေျပာဆိုခဲ့ၿပီး ေရြးေကာက္ပြဲ ျပဳလုပ္တဲ့ရက္မွာ မဲ႐ုံေတြနားမွာလည္း ဓာတ္ပံု႐ိုက္တာ၊ ဗီြဒီယို ႐ိုက္ကူးတာေတြလည္း ခြင့္မေပးဘူးလို႔ ထုတ္ျပန္ ေၾကညာထားပါတယ္။
ကမၻာမွာရွိတဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ ဘယ္ေလာက္ရွိသလဲ ဆိုတာကို အကဲျဖတ္တဲ့ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ဆိုင္ရာ အဆင့္ အၫႊန္းစာတမ္းမွာ နယ္စည္းမျခား သတင္းသမားမ်ားအဖြဲ႕က ၂၀၁၀ ခုႏွစ္အတြက္ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ အဆင့္ဟာ ၂၀၀၉ ႏွစ္ထက္ ၃ ဆင့္ က်ဆင္းသြားတယ္လို႔ သုံးသပ္လိုက္ပါတယ္။
မႏွစ္က သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ နည္းပါးတဲ့ ေအာက္ဆုံးပိုင္းအဆင့္ ႏိုင္ငံေတြထဲမွာ နံပါတ္ ၁၇၁ စြဲခဲ့တဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ ဒီႏွစ္ ၂၀၁၀ ခုနွစ္မွာေတာ့ အဆင့္ ၁၇၄ ကို က်ဆင္းသြားခဲ့တာ ေတြ႕ရပါတယ္။ ဒီႏွစ္ အၫႊန္းအရ ႏိုင္ငံ ၁၇၈ ႏုိင္ငံအနက္ ျမန္မာႏိုင္ငံက နံပါတ္ ၁၇၄ စြဲတာေၾကာင့္ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ အနည္းဆုံး ၅ ႏုိင္ငံထဲမွာ ပါ၀င္ၿပီး သူ႕ေအာက္မွာ ေျမာက္ကိုရီးယားနဲ႕ အီရန္ အပါအ၀င္ ၄ ႏိုင္ငံေလာက္သာ က်န္ပါေတာ့တယ္။
တႏွစ္အတြင္း သတင္းလြပ္လပ္ခြင့္ဆိုင္ရာ အဆင့္ ၃ ဆင့္ေလာက္ က်ဆင္းသြားခဲ့ရတဲ့ အေၾကာင္းရင္းနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ျပင္သစ္အေျခစိုက္ နယ္စည္းမျခား သတင္းသမားအဖြဲ႕ရဲ႕ အာရွဌာန အႀကီးအကဲ ဗင္းဆင့္ ဘုိစဲလ္ (Vincent Bosssel) က အခ်က္ ၃ ခ်က္ကို အခုလို ရွင္းျပခဲ့ပါတယ္။
“၂၀၁၀ ခုႏွစ္မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ ၃ ဆင့္က်သြားတာ အဓိကအားျဖင္႔ အခ်က္ ၃ ခုေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ ပထမ အခ်က္က သတင္းေတြကို စိစစ္ ထိန္းခ်ဳပ္တဲ့အဖြဲ႕က ထိန္းခ်ဳပ္မႈေတြကို ပိုလုပ္လာတယ္။ ဒုတိယ အခ်က္က ႏုိင္ငံတကာ သတင္းမီဒီယာေတြကို သူ႕တိုင္းျပည္ထဲကို ၀င္ၿပီး ပြင့္လင္းျမင္သာတဲ့ သတင္းမီဒီယာျဖစ္ေအာင္ အလုပ္လုပ္ခြင့္ မေပးဘူး။ ဥပမာ ၿပီးခဲ့တဲ့အပတ္က အစိုးရရဲ႕ သတင္းစာ ရွင္းလင္းပြဲမွာ မၾကာခင္ က်င္းပမယ့္ ေရြးေကာက္ပြဲကို ႏုိင္ငံတကာ သတင္းမီဒီယာေတြ လာစရာမလိုဘူးလို႔ ေျပာလိုက္တယ္။ တတိယ အခ်က္ကေတာ့ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ က်သြားရတဲ့ အဓိက အက်ဆံုး အေၾကာင္းရင္းလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ အင္တာနက္ ဘေလာ့ဂ္ဂါေတြ အပါအ၀င္ သတင္းသမားေတြကို ဖမ္းဆီး အက်ဥ္းခ်ေနတာဟာ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္ထဲမွာ အင္မတန ဆိုးရြားလာေနလို႔ပါ။”
ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ စစ္အစိုးရ အာဏာသိမ္းၿပီးေနာက္ အႏွစ္ ၂၀ အတြင္း ေရြးေကာက္ပြဲတခု ျပန္လုပ္ဖို႔ ရက္သတၱ ၃ ပတ္ေလာက္ပဲ လိုေတာ့တဲ့ အခ်ိန္မွာ ေရြးေကာက္ပြဲတခုရဲ႕ မွ်တ မွန္ကန္မႈကို သုံးသပ္ရာမွာ အဓိက အခ်က္တခုျဖစ္တဲ့ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အေရးတႀကီး ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲသင့္တဲ့ အခ်က္ေတြကို သူက ဆက္ၿပီး ေထာက္ျပပါတယ္။
“ပထမဆုံး လုပ္သင့္တာက ယုတၱိကင္းမဲ့ၿပီး ေခတ္ေနာက္က်ေနတဲ့ သတင္းစိစစ္ ထိန္းခ်ဳပ္တဲ့ လုပ္နည္းလုပ္ဟန္ေတြကို ရပ္ၿပီး ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲရပါမယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ ပုဂၢလိက သတင္းမီဒီယာ နယ္ပယ္ဟာ အေတြ႕အႀကဳံရွိၿပီး အရည္အခ်င္း ပိုရွိလာေပမဲ့ သတင္းသမားေတြမွာ သတင္းအခ်က္အလက္ အေသးစိတ္ေတြသာမက ကာတြန္းေတြကိုပါ စာေပစိစစ္ေရးကို တင္ေနရတာေၾကာင့္ လြတ္လပ္ခြင့္ မရွိပါဘူး။
“ဒုတိယ အေရးႀကီးတဲ့ အခ်က္က သတင္းသမားေတြကို ေထာင္ေတြထဲက အျမန္ဆုံး ျပန္လႊတ္ေပးဖို႔ပါ။ ျမန္မာႏုိင္ငံက သတင္းသမားေတြဟာ အံ႕အားသင့္စရာ ေကာင္းေလာက္ေအာင္ ႏွစ္ရွည္လမ်ား ေထာင္ဒဏ္ေတြ ခ်ခံေနၾကရပါတယ္။ သူတုိ႔ကို ခ်က္ခ်င္း လႊတ္ေပးဖို႕ပါ။ ေနာက္ အေရးအႀကီးဆုံး အခ်က္ကေတာ့ ဘီဘီစီ၊ ဗြီအုိေအ၊ ဒီဗြီဘီ အပါအ၀င္ ႏုိင္ငံတကာ သတင္းသမားေတြကို ျမန္မာႏုိင္ငံထဲ၀င္ၿပီး အလုပ္လုပ္ခြင့္ ေပးဖို႔ပါ။ အခုလို ေရြးေကာက္ပြဲ နီးကပ္တဲ့ ကာလမွာ ကမၻာက လက္ခံယုံၾကည္ႏုိင္ေလာက္တဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲတခု ျဖစ္ဖို႔ဆိုရင္ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ ရွိလာေအာင္ သတင္းမီဒီယာကို ျပဳျပင္ဖို႔ လိုတာေပါ့ဗ်ာ။”
ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ႏုိ၀င္ဘာ ၇ ရက္ေန႔ ျပဳလုပ္မယ့္ ေရြးေကာက္ပြဲ နီးကပ္လာတာနဲ႕အမွ် ကမၻာက လက္ခံ ယုံၾကည္ေလာက္တဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲတခု ျဖစ္ဖို႔ ေ၀ဖန္ အႀကံေပးသံေတြ ပိုၾကားလာရတဲ့ အခုသီတင္းပတ္ေတြ အတြင္းမွာပဲ လြန္ခဲ့တဲ့ ၂ ရက္ကေတာ့ ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္က ေနျပည္ေတာ္မွာ ျပဳလုပ္တဲ့ သတင္းစာ ရွင္းလင္းပြဲမွာ ႏိုင္ငံတကာ သတင္းမီဒီယာလာဖို႔ မလိုအပ္ဘူးလို႔ အတိအလင္း ေျပာဆိုခဲ့ၿပီး ေရြးေကာက္ပြဲ ျပဳလုပ္တဲ့ရက္မွာ မဲ႐ုံေတြနားမွာလည္း ဓာတ္ပံု႐ိုက္တာ၊ ဗီြဒီယို ႐ိုက္ကူးတာေတြလည္း ခြင့္မေပးဘူးလို႔ ထုတ္ျပန္ ေၾကညာထားပါတယ္။
No comments:
Post a Comment